پایگاه علمی دانشجویان علوم آزمایشگاهی شاهرود

ایران طب - ویژه دانشجویان گروه های پزشکی و پیراپزشکی 88

پایگاه علمی دانشجویان علوم آزمایشگاهی شاهرود

ایران طب - ویژه دانشجویان گروه های پزشکی و پیراپزشکی 88

ارتومیکسو ویروس


برای مشاهده اطلاعاتی در مورد تکثیر، ایمنی، درمان، پیشگیری و... در رابطه با

ارتومیکسو ویروس ها (خانواده ویروس آنفولانزا) به ادامه مطلب بروید.

ارتو میکسو ویروس - ویروس آنفولانزا -  شکل سه بعدی



         مقدمه:

         Orthomyxovirus= ارتو میکسو ویروس= ویروس های آنفولانزا

         این خانواده فقط  دارای یک عضو می باشد و آن ویروس آنفولانزا می باشد

         اصطلاح (myxo) به ویروس هایی اشاره دارد که با موسین ها (mucins) یا گلیکو پروتئن ها واکنش می دهند.


         مشخصات ارتو میکسوویروس ها:

         به طور کلی ویروس هایی هستند با اندازه های متوسط و در حدود 80 تا 120 نانومتر قطر دارند و ژنوم این ویروس ها از نوع RNA تک رشته ای با پولاریته منفی و سگمانته(8قطعه ای) تشکیل شده است.

         این ویروس دارای تقارن مارپیچی می باشد

         Envelope دارای دو نوع پروتئین بنام (HA) هماگلوتینین و (NA) نورآمینیداز بوده

         ویروس با این زوائد به رسپتور های سطح سلول میزبان می تواند اتصال پیدا کند.

         وظیفه HA اتصال به (اسید نورامینیک، اسید سیالیک) می باشد.

         ویروس حاوی RNA پلمراز وابسته به RNA بوده که از روی ژنوم با پولاریته منفی، mRNA می سازد پس ژنوم ویروس عفونی نیست.

         در آزمایشگاههای تشخیص طبی، هماگلوتینین گویچه های قرمز را آگلوتینه می کند که پایه تست های تشخیصی به نام

Hemagglutination inhibition test  (تست مهار هماگلوتیناسیون) به شمار می رود.

         نور آمینیداز، اسید سیالیک را از بین می برد و ویروس های حاصله را از سلول های آلوده رها می کند.

         هماگلوتینین در شروع عفونت عمل می کند اما نور آمینیداز در خاتمه آن اعمال اثر می کند

         نورآمینیداز لایه موکوسی محافظ مجرای تنفسی را از بین برده و باعث آلوده کردن اپی تلیوم تنفسی می شود.

         بیماری آنفولانزا یکی از شایع ترین و مهم ترین عفونت های ویروسی می باشد و عامل عمده ای در ایجاد بیماری و حتی مرگ ناشی از بیماری های تنفسی به حساب می آید.

         برعکس تصور عمومی که آنفولانزا بیماری نسبتا خفیف و خود محدود شونده می باشد، اینگونه نیست بلکه در افراد پرخطر بسیار جدی است و ایمونیزاسیون بر علیه آن حداقل 80درصد موثر است.

         ویروس آنفولانزا دارای سه تیپ آنتی ژنی می باشد:  A و B  و  C

         ژنوم ویروس های آنفولانزای A و B از 8 قطعه متفاوت و مارپیچی تشکیل شده است.

         ویروس آنفولانزای C فقط 7 قطعه ژنوم دارد.

         ویروس های آنفولانزا استعداد تغییرات آنتی ژنیک را دارا می باشند و ایمنی کسب شده در نتیجه عفونت با یک ویروس اغلب منجر به پیشگیری از عفونت های بعدی به وسیله همان نوع ویروس می گردد، تغییرات آنتی ژنیکی را که ویروس های آنفولانزا متحمل می گردند دلیل اصلی در عدم موفقیت پیشگیری آنفولانزا می دانند.



         نکات کلیدی درباره شناخت تغییرات آنتی ژنیک:

1- ژن های هماگلوتینین و نورآمینیداز ویروس آنفولانزای نوع A پلی مرفیک (چند شکلی) می باشند.

         ژن هماگلوتینین ویروس آنفولانزایA دارای 14 آلل می باشند که هریک کد می شوند- برای یک هماگلوتینین که از نظر سرولوژیک واکنش متقاطع ندارند (H1 تا H4).

         ژن نورآمینیداز دارای 9 آلل می باشد که هر یک کد می کنند، یک نورآمینیداز را که از نظر سرولوژیک بدون واکنش متقاطع می باشند (N1 تا N9).

         تا کنون در ویروس های آنفولانژای A انسانی فقط H1 و H2 و H3 و N1 و N2 یافت شده اند. در تفسیر یک ویروس نوع A نام بردن ترکیبات هماگلوتینین و نورآمینیداز الزامی است. مثلا (H3N2)A

2- در طی Genetic reassert ment یک نوع ویروس آنفولانزای A می تواند ژن هماگلوتینین با  ژن نورآمینیداز خود را تغییر دهد و زمانی که چنین واقعه ای در شرایط طبیعی رخ دهد ویروس متحمل یک تغییر عمده یا شیفت آنتی ژنیک شده است نظیر تغییر شیفت (H1N1)A به (H2N2)A ، ایمنی حاصل از یک تیپ از هماگلوتینین برعلیه تیپ دیگر نقش حفاظتی نخواهد داشت.

         تغییرات آنتی ژنیک شیفت سبب بوجود آمدن اپیدمی های عمده یا پاندمی می گردد.

3- هماگلوتینین و نور آمینیداز از انواع ویروس های آنفولانزای A و B استعداد موتاسیون یا جهش نقطه ای را دارند.

         موتاسیون موجب تغییر فضایی اپی توپ ها می گردد که با آنتی بادی های نوترالیزان واکنش می دهند

         وسعت این تغییرات را می توان به وسیله تست ممانعت دو جانبه (متقابل) اندازه گیری کرد.

         وقتی در شرایط طبیعی یک جهش با اهمیت اتفاق می افتد ویروس شایع متحمل یک دریفت آنتی ژنیک می گردد، در صورتی که این تغییر دریفت قابل توجه باشد انتظار می رود یک اپیدمی آنفولانزا شکل بگیرد.

         به ندرت یک جهش ممکن است در یک محل آنتی ژن های هماگلوتینین و نورآمینیداز را گلیکوزیله نماید.

         یک محل گلیکوزیله شده‌ی جدید در نزدیک اپی توپ را پوشانده و منجر به استتار آنتی ژنیک شود

         تغییرات اصلی آنتی ژن (Antigenic shifts) اغلب از آرایش مجدد قطعات ژنوم ویروسی ناشی می شود.

         تغییرات خفیف (کوچک) (drift Antigenic) احتمالا از جهش های نقطه ای ناشی می شوند.

         تغییرات آنتی ژنیک در ویروس های تیپ A به طور دائم صورت می گیرید در صورتی که تیپ B با شدت و درجه کمتری است و تیپ C از نظر آنتی ژنیک با ثبات است.



         تکثیر ویروس آنفولانزا:

         تمام مراحل رونویسی و تکثیر RNA در هسته سلول میزبان روی می دهد اما سنتز پروتئین های ویروسی در داخل سیتوپلاسم انجام می شود.

         ویروس های جدید در مدت 8 الی 10 ساعت تولید می شوند..


         مراحل تکثیر ویروس شامل:

1- اتصال -  نفوذ -  بدون کپسید شدن:

         ویروس توسط مکان گیرنده که در نوک بر آمده هماگلوتینین قرار دارد از طریق اسید سیالیک به سطح سلول متصل می شود، ذررات ویروس بعد از ادغام بین پوشش ویروس و غشا سلول انجام می شود، در مرحله بعد از ادغام بین پوشش ویروس وغشا سلول انجام می شود؛ PH اسیدی درون آندوزوم برای ادغام شدن غشا ویروس لازم می باشد تا ریبونوکلئوپروتئین های ویروس به درون سیتوپلاسم رها شوند.

2- رونویسی و ترجمه:

         رونویسی در این مورد با سایر ویروس های RNA دار دیگر تفاوت دارد.

         رونویسی ویروس آنفولانزا در هسته رخ می دهد mRNA ها از نوکلئو کپسیدهای ویروس تولید می شوند.

         پلیمراز کد شده ی ویروس مجموعه ای از 3 پروتئین می باشد که به طور عمده مسئول رونویسی است.

         تکثیر ویروس آنفولانزا توسط   د- اکتینومایسین و آلفا- آمانتین  جلوگیری می شود.

         در ابتدای عفونت پروتئین های NS1 و NP ساخته می شوند، در مراحل بعدی عفونت پروتئین های ساختاری به مقدار زیاد سنتز می شود و همچنین دو گلیکو پروتئین: ورآمینیداز و هماگلوتینین با استفاده از چرخه ترشحی اصلاح می شوند.

3- همانند سازی RNA ویروس:

         همانند سازی ژنوم ویروس به کمک پروتئین های پلیمراز کد شده ویروس انجام می شود که در رونویسی دخالت دارند.

         اولین مرحله در چرخه همانند سازی ژنوم: تولید کپی های کامل زنجیره مثبت از هر قطعه زنجیره منفی است سپس این کپی ها به عنوان الگوهایی جهت سنتز کپی های RNA ژنوم بکار می رود.

4- کامل شدن:

         ویروس با جوانه زدن از سطح سلول کامل می شود هر یک از اجزا ویروس به روش های مختلفی به مکان جوانه زدن می رسند برای مثال نوکلئوکپسید در هسته سلول تجمع یافته و سپس به طرف سطح سلول حرکت می کنند.

         مثال: HA ، NA که در آندوپلاسمیک رتیکولوم سنتز می شوند و سپس به شکل سه بعدی و چهاربعدی تجمع می یابند و درون غشای پلاسمایی سلول قرار می گیرند.

         مثال: پروتئین M که در سیتو پلاسم سنتز می شود.

 

         هنگام تکثیر ویروس های آنفولانزا، ویروس های غیر عفونی تولید می شوند که نسبت به ویروس های اصلی کوچکتر بوده و قادر به هماگلوتیناسیون RBC می باشند.

         این ویروس ها غیر عفونی و ناکامل بوده و در تکثیر ویروس های آنفولانزای استاندارد مداخله می نمایند از این نظر به آنها ویروس های مداخله گر ناقص یا Defective Interfering گفته می شود

         پاتوژنز و پاتولوژی ویروس آنفولانزا:

         این ویروس از فردی به فرد دیگر توسط ترشحات تنفسی همراه با عطسه و سرفه تماس دستها و سطح آلوده انتشار پیدا می کند، اگر تعدادی از ذررات ویروس توسط سرفه به بیرون رانده نشوند وتوسط IgA اختصاصی که از قبل در بدن وجود داشته خنثی نشوند و یا از غیر فعال شدن توسط مهار کننده های غیر اختصاصی موجود در اثر ترشحات مخاطی دور بمانند ویریون های جدید ساخته شوند در نتیجه این ویریون ها به سلول مجاور انتشار می یابند و این چرخه تکرار می شود.



         اما نقش نورآمینیداز ویروس چیست؟

         خاصیت چسبندگی غشا مخاطی را در مجرای تنفسی کاهش می دهد و در نتیجه گیرنده های سطحی سلول را بدون پوشش می کند و انتشار مایع حاوی ویروس را به بخش های پایین سریعتر می کند و در نتیجه مدت زمان کوتاهی، بسیاری از سلول های تنفسی آلوده می شوند و حتی می میرند.



         دوره کمون بیماری:

         از زمان آلودگی با ویروس تا شروع علائم بیماری حدود یک  تا چهار روز طول می کشد. اما باید دانست که دوره کمون به ایمنی میزبان و مقدار ویروسی که به بدن وارد شده، وبه ایمنی میزبان بستگی دارد.



         اینترفرون ها:

         حدود یک روز بعد از شروع انتشار ویروس  در ترشحات تنفسی مشاهده می شود. این ویروس به اثرات ضد ویروسی اینترفرون ها بسیار حساس هستند و پاسخ اینترفرون به بهبودی میزبان کمک می کند.

         پاسخ  آنتی بادی و پاسخ سلول اکتسابی بعد از یک تا دو هفته مشاهده می شود عفونت با این ویروس باعث تخریب سلول و اختلال در مخاط سطحی مجرای تنفسی می شود به علت آسیبی که ویروس به مجرای تنفسی وارد می کند مقاومت مجرای تنفسی علیه تهاجم باکتری ها مانند استافیلوکوک استرپتوکوک و هموفیلوس و... کاهش می یابد.



         یافته های بالینی:

         این ویروس در اصل دستگاه تنفسی فوقانی را مورد حمله قرار می دهد این ویروس برای افراد پیر، افراد با سیستم ایمنی ضعیف و.. خطرناک می باشد.



1- آنفولانزای بدون عارضه:

         علائم به طور ناگهانی بروز می کند و این علائم شامل تب + درد عضلانی +  سردرد + سرفه می‌باشد.

         این علائم با هر نژادی از ویروس آنفولانزای نوع A یا B ایجاد می شود و به عکس ویروس آنفولانزای نوع C سندرم فوق را ایجاد نمی کند و علائم آن به صورت سرماخوردگی ظاهر می شود.

         ویروس آنفولانزای نوع A مهم ترین عامل ایجاد بیماری (حناق) می باشد و می تواند التهاب گوش داخلی را هم بدهد.

2- پنومونی:

         عامل اصلی پنومونی ویروس یا باکتری یا اشتراکی از هر دو می تواند باشد. افزایش ترشحات مخاطی باعث می شود که عامل ویروسی یا باکتری به آسانی در مجرای تنفسی حرکت کرده و این حرکت باعث اختلال در عملکرد مژه های سلول ها و اختلال در عملکرد سلول های فاگوسیتی می شود و می تواند موجب ایجاد محیطی غنی جهت رشد برای باکتری ها شود.

3- سندرم ری(Syndrome Rey):

         میزان مرگ و میر این بیماری بسیار بالاست، این سندرم نوعی انسفالوپاتی حاد در کودکان و نوجوانان است و بین افراد 2 الی 16 سال رخ می دهد.

         ایمنی:

         ایمنی عمدتا به  IgA ترشحی مجرای تنفسی بستگی دارد، IgG نیز تولید می شود ولی اثر محافظتی آن کمتر می باشد؛ سلول های T سیتوتوکسیک نیز نقش محافظتی ایفا می کنند.

         ایمنی نسبت به بیماری آنفولانزا برای تمام عمر است.

         آنتی بادی های ضد هماگلوتینین و نورآمینیداز در ایجاد ایمنی افراد علیه بیماری آنفولانزا اهمیت دارد در صورتی که آنتی بادی علیه سایر پروتئین های ویروسی اثر محافظت کننده ای ندارد.

         ایمنی همیشه کامل نیست چون عفونت مجدد با همان ویروس گاهی دوباره رخ می دهد.


تشخیص آزمایشگاهی:

         اگرچه تشخیص آنفولانزا اغلب بر پایه تابلوی بالینی انجام می شود اما چند روش آزمایشگاهی نیز برای تشخیص بیماری وجود دارد می توان ویروس ها را در نمونه حاصل از شست و شوی حلق یا بینی با روش های مختلفی از جمله استفاده از آنتی بادی  فلوئورسنت، PCR یا آزمایشات بر پایه کشت سلولی شناسایی نمود.

         چندین تست سریع برای استفاده در مطب پزشکان ابداع شده است: دوتست (Fluoia وتست آنفولانزای Quickvue) بر اساس شناسایی و آنتی ژن ویروس با استفاده از آنتی بادی های تک دودمانی و تست سوم بر اساس شناسایی نورآمینیداز از ویروس با استفاده از یک سوبسترای رنگی آنزیم عمل می کند.

         دلیل استفاده از تست های سریع این است که داروهای مهار کننده نورآمینیداز را باید طی 48 ساعت پس از آغاز علائم تجویز و مصرف نمود اما راه دیگر برای تشخیص بیماری، افزایش تیتر آنتی بادی به میزان حداقل 4 برابر در سرم هایی است که در اوایل بیماری و 10 روز پس از آن گرفته می شوند برای بررسی تیتر آنتی بادی، از تست مهار هماگلوتیناسیون یا تثبیت کمپلمان CF نیز می توان استفاده کرد.



          برای ایزولاسیون ویروسی از گلوی بیماران با استفاده از سوآپ نمونه گرفته و در سلول های HEK و HELA و MK و... کشت می دهند، که در نهایت با ایجاد CPE به صورت مینیمال افکت مشخص می شو.



         درمان:

         اثر داروی آمانتادین هم در درمان آنفولانزای A و هم در پیشگیری از آن به اثبات رسیده است اما دلیل اصلی تجویز آن، پیشگیری در افراد ناتوان، مسن و غیر مصون می باشد

         باید دانست که آمانتادین فقط برعلیه آنفولانزای A موثر بوده و بر نوع B تاثیری ندارد.

         داروی دیگری که مشتقی از همین دارو است دیمانتادین است که نسبت به آمانتادین عوارض جانبی کمتری دارد،

         اما باید به این نکته توجه داشت که هنوز برای پیشگیری از آنفولانزا، استفاده از واکسن ارجح می باشد

         دو داروی یگر نیز وجود دارد که عبارتند از:

         RELENZA= به شکل استنشاقی مستقیما به مجرای تنفسی وارد می شود.

         TAMIFLU= به صورت خوراکی مصرف می شود.

   این دو به کلاس جدید از دارو ها تعلق دارند که مهار کننده های نور آمینیداز می باشند و رها سازی ویروس را از سلول های آلوده مهار می کنند پس با این عمل عفونت را محدود می کنند؛ نکته قابل توجه دیگر این است که بر خلاف آمانتادین بر ویروس های A وB تاثیر می گذارد.


         پیشگیری:

         راه اصلی واکسن می باشد که حاوی ویروس های کشته شده ی آنفولانزای A وB بوده و عمدتا دوسویه A و یک سویهB را شامل می شود.

         واکسن با ویروس غیر فعال که به صورت تزریق زیر جلدی بکار میرود

         واکسن با ویروس زنده که به صورت تلقیح داخل بینی مورد استفاده قرار میگیرد.



         اما خلاصه ای از مطالب گفته شده:

         ویروس آنفولانزا:

       ویروس انفولانزای A علت اصلی اپیدمی های جهانی آنفولانزا می باشد.

          ویژگی های مهم:

       ویروس پوشش دار با نوکلئو کپسید مارپیچی و RNA تک رشته ای قطعه قطعه با پولاریته منفی. ویریون دارای RNA پلیمراز است، دوآنتی ژن اصلی ویروس یعنی هماگلوتینین و نورآمینیداز بر روی دو زائده سطحی جداگانه وجود دارند، تغییرات آنتی ژنی این پروتئین ها ناشی از نوآرایی قطعات RNAبوده که این موضوع مسئول همه گیری های ویروس آنفولانزای A محسوب می شود.

         تنوع آنتی ژنی ناشی از جهش می باشد. نیز در این موضوع دخالت دارد ویروس به دلیل تغییر و تنوع مذکور دارای سروتیپ های متعددی است. ماهیت آنتی ژنی پروتئین  داخلی کپسید مشخص کننده نوع ویروس آنفولانزا (A یا b یاc) می باشد.

         نحوه سرایت = قطرات تنفسی

         نحوه بیماری زایی = عفونت عمدتا به اپیتلیوم دستگاه تنفسی محدود شده است.

         تشخیص آزمایشگاهی:

         ویروس در کشت سلولی و تخم مرغ جنین دار رشد کرده و توسط هماگلوتیناسیون نمایان می شود. شناسایی ویروس توسط مهار هماگلوتیناسیون با تثبیت کمپلمان صورت می گیرد.

         افزایش تیتر آنتی بادی به میزان 4 برابر بیشتر در دوران نقاهت تشخیص است.

         درمان:

         آمانتادین و ریمانتادین        و از داروهای مهار کننده: RELENZA     TAMIFLU

 

         پیشگیری:

         واکسن حاوی سویه های غیر فعال ویروس AوB است که در حال حاضر باعث بیماری شده اند.

         واکسن برای افراد بالای 65 سال و کسانی که به بیماری حساسیت مزمن دارند توصیه می شود.



“اطلاعات به معنای دانش نیست .

تنها منبع دانش تجربه است

آلبرت انشتین

نظرات 1 + ارسال نظر
وزغ کوچیکه سه‌شنبه 3 خرداد‌ماه سال 1390 ساعت 11:20 ق.ظ

مرسی از مطالب خوبتون

برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد