کلسترول

برای مشاهده و دریافت گزارش کار مربوط به آزمایشگاه بیوشمی (مبحث کلسترول)

به ادامه مطلب بروید

کلسترول یک ماده شبه چربی (واکس مانند) در خون می باشد که در بدن توسط کبد تولید می شود ودر بعضی غذاها مثل فراورده های حیوانی نظیر لبنیات ,تخم مرغ وگوشت وجود دارد.

برای کار عادی بدن به مقدار اندکی کلسترول نیاز است .مثلا برای ساخت غشا ودیواره های سلولها  ,تولید هورمونها,  ویتامینD واسیدهای صفراوی لازم جهت هضم غذاها , کلسترول لازم است.  ولی این نیاز بسیار اندک است. ولی زیاد شدن کلسترول در خون موجب بعضی ناراحتی ها از جمله بیماری کرونری قلب می گردد. وقتی  کلسترول خون بالا باشد تجمع ورسوب آن در بعضی رگهای خونی ظریف از جمله رگهای کرونری قلب تولید پلاک یا آتروم می کند .که مسیر عبور خون را تنگ کرده ویا مسدود می کند. در اثر کم شدن خونرسانی از این رگها ودر نتیجه کم شدن اکسیژن مورد نیاز بافت قلب ، فرد دچار درد قفسه سینه (آنژین صدری)خواهد شد.در صورتیکه یک یا چند رگ کرونری قلب به طور کامل مسدود شده باشد فرد دچار سکته (انفارکتوس )قلبی خواهد شد.
انواع کلسترول در خون
کلسترول برای اینکه در خون منتقل شود باید با پروتئین باند شود .این ترکیب را لیپوپروتئین گویند. کلسترولهای خون بر حسب نسبت پروتئین آنها به چربی به سه دسته تقسیم می شوند:
1-    کلسترول دارای پروتئین با غلظت (دانسیته )پایین(یعنی غلظت پروتئین پایین وغلظت چربی بالا) یا LDL:این نوع  کلسترول که معروف به کلسترول بد می باشد و می تواند باعث ایجاد پلاک در دیواره های رگهای خونی شده فرد را مستعد ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی می نماید.
2- کلسترول دارای پروتئین با دانسیته بالا HDL(یعنی پروتئین زیاد و چربی کم): این نوع کلسترول که معروف به کلسترول خوب می باشد کمک میکند تا بدن بتواند از دست کلسترول بدLDL خلاصی یابد.هر چهHDL بالاتر باشدخطر بروز بیماریهای قلبی و عروقی پایین تر می آید.
3- کلسترول دارای پروتئین با دانسیته بسیار پایینVLDL: به کلسترول LDL شباهت داردولی دارای چربی زیاد وپروتئین ناچیز می باشد.
4- تری گلیسیرید ها: تری گلیسیرید ها نوعی از چربی خون بوده و توسط کلسترولهای با دانسیته پایین LDLداخل خون حرکت می کنند.مصرف بیش از حد غذاهای پرکالری ,الکل و قند باعث میشود که در بدن تبدیل به  تری گلیسیرید شده ودر قسمتهای مختلف بدن به شکل سلولهای چربی ذخیره شوند.

عوامل مؤثر بر سطح کلسترول خون
1) رژیم غذایی:چربی های اشباء شده و کلسترول در رژیم غذایی باعث بالا رفتن کلسترول خون می شوند . بنابرین باید از مواد غذایی استفاده کرد که کمترین میزان اسیدهای چرب اشباء شده و کلسترول را داشته باشد.
2) وزن بدن: وزن زیاد علاوه بر اثر مضری که برای قلب دارد  وخطر بروز بیماریهای قلبی را افزایش می دهد باعث افزایش کلسترول خون می شود. کاهش دادن وزن به پایین آمدن سطح LDLو کلسترول تام ( Total-Cholestrol) وهمچنین بالا رفتن  HDLخون کمک میکند .
3) ورزش : ورزش در حد معمولی می تواند باعث کاهش LDLو افزایش HDLخون شود . بهتر است هر کسی حداقل 30 دقیقه در روز ورزش کند و تجرک فیزیکی داشته باشد.
4) سن وجنس : با افزایش سن LDL خون هم بالا می رود . در زنان بعد از یائسگی سطح کلسترول LDL  بالا میرود ولی تا قبل از آن کلسترول خون زنان از مردان کمتر میباشد . مردان بالای 45 سال و زنان بالای 55 سال در خطر افزایش کلسترول خون هستند.
5) وراثت : سطح کلسترول خون تا تا حدی با عوامل وراثت مرتبط است . وگاه کلسترول خون بالا در خانواده ها موروثی می شود.
6) عوامل دیگر : بعضی داروها و بیماریهای زمینه ای ممکن است سطح کلسترول خون را تغییر دهند .
 
 
میزان کلسترول خون
هر فرد بالای 20 سال بهتر است حداقل هر 5 سال یکبار سطح کلسترول خون خود را اندازه گیری نماید. برای آزمایش کلسترول خون پزشک ممکن است دو نمونه آزمایش یکی در حالت ناشتا و دیگری بعد از خوردن غذا از فرد به عمل آورد. از نمونه خون غیر ناشتا می توان آزمایش کلسترول تام (Total) وHDL را اندازه گرفت.از نمونه خو ن ناشتا LDL وHDLو کلسترول تام اندازه گیری می شود.( که وضعیت واقعی را نشان می دهد ) . سطح تری گلیسیرید خون هم قابل اندازه گیری است. معمولا برای شروع اندازه گیری چربی های خون پزشک ابتدا آزمایش سطح کلسترول از نمونه خون غیر ناشتا و در ادامه از نمونه خون ناشتا استفاده می کند.( Lipid profile)
انجمن قلب آمریکا  َAHAتوصیه کرده است که میزان کلسترول مصرفی روزانه نباید از 300 میلی گرم در روز بالاتر باشد . در صورتیکه فرد زمینه قلبی هم دارد باید میزان کلسترول مصرفی را به زیر 200 میلی گرم در روز کاهش دهد .با کم کردن اسید های  چرب اشباء شده در رژیم غذایی و جایگزین کردن آن با اسیدهای چرب غیر اشباء و همچنین مصرف غذاهای دارای کلسترول کم می توان به این هدف دست یافت. از کشیدن سیگار باید اجتناب کرد . چون کشیدن سیگار سطح کلسترول خوب HDL را کاهش می دهد . ورزش هم به کنترل وزن و فشار خون بالا به عنوان عوامل خطرزای بیماریهای قلبی کمک میکند.
گاهی رژیم غذایی و وورزش نمی تواند سطح کلسترول خون را به اندازه کافی پایین بیاورد . در این صورت نیاز است که با تجویز پزشک از داروهای کاهنده کلسترول خون استفاده شود . هدف از  دارو درمانی کاهش دادن LDL و افزایش HDL خون است .برای کاهش دادن کلسترول خون دو راه وجود دارد :
1-رژیم غذایی قلبی (چربی و نمک کم)
2- داروهای ضد کلسترول
 
در صورتیکه بیماری زمینه ای قلبی یا عروقی وجود داشته باشد اغلب پزشکان توصیه می کنند که سطح کلسترول LDL زیر 70 نگه داشته شود .برای افراد دیابتی و افرادیکه در معرض عوامل خطرزای بیماریهای قلبی و عروقی هستندLDL باید زیر 100 نگه داشته شود بر عکس هر چه HDL خون بالا باشد خطر بیماریهای قلبی و عروقی کمتر میشود همچنین HDL بالا میزان خطرزایی LDL را هم کاهش  می دهد.
اگر سطح HDL60 به بالا باشد بسیار مطلوب بوده و خطر بیماریهای قلبی و عروقی کمتر است .
اگر سطح HDL در مردان زیر 40 ودر زنان زیر 50 باشد  مطلوب نیست و خطر بیماری های قلبی وعروقی بالاست .

توصیه هایی برای افراد دارای چربی خون بالا
1- کاهش مصرف نمک (که به کنترل فشار خون کمک میکند ).
2-  ورزش : باعث تقویت ماهیچه قلب , بهبود جریان خون , کاهش فشار خون ,افزایش HDL وکمک به حفظ تعادل قند خون و کاهش وزن می شود.
3-  مصرف آب به اندازه کافی : حداقل سه لیتر در  روز آب مصرف کنید . (مگر در مواردی که مصرف آب محدودیت داشته باشد).

مطالب کاملتر را می توانید در نسخه (PDF) ببینید.

برای دریافت نسخه کامل: